چند گزارش از 8 مارس در ایران
ویژه سایت هشت مارس
گزارشی از مراسم 8 مارس در یکی از شهرهای ایران
به مناسبت 8 مارس مراسمی با شرکت بیش از 100 نفر که همگی زن بود در سالنی برگزار شد.
برای فعالیت های 8 مارس از قبل بین زنانی که دارای گرایشات متفاوت بوده و اختلاف نظراتی بر سر مسائل جامعه و بویژه ارزیابی از جنبش زنان و موقعیت کنونی این جنبش داشتند چندین جلسه بحث و جدل برگزار شده بود. سر تیتر مهمترین جدل ها از اینقرار بود:
1- جنبش زنان باید علیه حکومت و سیاست های آن موضع دقیق و روشن داشته باشد و اعلام کند که منشاء ستم بر زن در کشور ما این حکومت زن ستیز است و در این رابطه خواسته های اساسی زنان را نمایندگی کند، و دیگر اینکه جنبش زنان باید علیه طرح های امپریالیستی و دخالتگری های آنان موضع داشته و مرز تمایز خود را بطور شفاف جلو گذارد.
2- ارزیابی و تحلیل از کمپین 1 میلیون امضاء و چگونگی برخورد به آن.
نتیجه این جدل ها رسیدن به حدی از اتحاد بود که برگزاری فعالیتهایی را برای 8 مارس امکان پذیر می ساخت.
در ابتدا یک بروشور کوچک تبلیغاتی تهیه شد. از چند روز مانده به 8 مارس این بروشور به تعداد زیاد تکثیر و در میان مردم، دبیرستانها و اماکن عمومی پخش شد. دو روز مانده به 8 مارس شور و شوق وافری میان دست اندرکاران این مراسم بچشم میخورد. هر کسی گوشه ای از کار را در دست گرفته بود. دختران جوان مسئول تهیه کارت تبریک به مناسبت روز زن و اهدای آن به میهمانان شدند. برخی دنبال خرید شیرینی و گل و تدارکاتی از این قبیل بودند. برخی مسئول تزئین سالن شدند. عده ای بدنبال کرایه صندلی رفتند. برخی مسئول حفاظت امنیتی از مراسم و دست زدن به ابتکاراتی شدند تا در چشم مامورین امنیتی این مراسم بعنوان یک میهمانی بزرگ خانوادگی قلمداد شود. کمیته برگزار کننده تا نیمه های شب قبل از مراسم, درگیر بحث و جدل بروی شعارها, تقسیم کارهای مختلف, انتخاب مقالات و شعرهایی بود که می بایست ارائه داده شود. با اینکه کماکان جدل های نظری ادامه داشت و دغدغه های امنیتی هم بویژه پس از دستگیری عده ای فعالین زن افزایش یافته بود، اما روحیه مبارزاتی و فضائی پر شور حاکم بود. همگی از اینکه مشغول یک فعالیت متحد و برگزاری مراسم مستقل هستند به وجد آمده بودند.
مراسم با کمی تاخیر شروع شد. تدارک برای شرکت 70 نفر دیده شده بود. در ابتدا تعدادی حدود 40 نفر آمده بودند و این کمی نگران کننده بود. اما زنگ در سالن مدام به صدا در می آمد و زنان بصورت تک تک یا گروهی همراه با دسته های گل و خنده و شادی وارد می شدند. در اواسط برنامه جا برای نشستن نبود و عده ای سر پا ایستاده بودند. مشخص بود که اگر در یک جامعه آزاد قرار داشتیم و یا امکان دادن یک فراخوان علنی برای دعوت به 8 مارس را داشتیم هزاران هزار زن مشتاقانه در جشن جهانی خود شرکت می کردند. تعداد دختران جوان جلب توجه زیادی میکرد.
در ابتدا تاریخچه مختصری از 8 مارس قرائت شد. سپس توسط یک زن جوان شعری در وصف زندگی یک زن افغانی و سرنوشت او خوانده شد. خواننده پیش از خواندن شعر اعلام کرد که 8 مارس یک روز جهانی است و ملیت نمی شناسد. در ایران نزدیکترین دوست و متحد ما زنان افغانی هستند که به فجیع ترین شکل تحت ستم و استثمار بسر می برند. برنامه بعدی بحثی کوتاه بود که در آن سخنران به بررسی زبان مرد مدار و تاثیر آن بروی حفاظت از نظام مردسالار پرداخت. این بحث جلب توجه بسیاری کرد و قرار بر این شد که در فرصتی دیگر این مبحث ادامه یابد. سپس یک پانتومیم و بصورت تک نفره اجرا شد. در این تئاتر، بازیگر تاریخ تکامل بشر از دوره کمون های اولیه تا سرمایه داری را به نمایش در آورد و اینکه در هر یک از این دوره ها زن در چه موقعیتی بسر برده است. سپس موقعیت زنان ایران از زمان قاجاریه تا کنون نمایش داده شد. نقطه اوج این تئاتر، سالهای 58 – 57 و اکنون بود. بازیگر نشان داد زنان نقش فعالی در انقلاب داشتند و چگونه جمهوری اسلامی انقلاب مردم را دزدید و اولین حمله اش به انقلاب را از حمله به زنان آغاز کرد. او کشمکش های میان زنان و نیروهای ارتجاعی تازه به قدرت رسیده را بر سر تحمیل حجاب اجباری ماهرانه اجرا کرد. سپس خط سیر این جدال را تا به امروز ادامه داد و نشان داد که این موج را سر باز ایستادن نیست و این مبارزه تا سرنگونی حکومت و پیروزی کامل زنان ادامه خواهد داشت. این برنامه شور زیادی ایجاد کرد و محرک بحثی خلاق بر سر موقعیت زنان و خواسته های آنان گشت.
برنامه دیگر ارائه سخنرانی توسط یک زن شاغل در یک رشته «مردانه» و حکایت رنج های این زن بود. زنی از خانواده ای فقیر که در جوانی و در اوج عشق به همسرش، با خیانت و فرار او با زن دیگری روبرو میشود و فشارهای خارج از وصفی که به لحاظ عاطفی و اجتماعی بر وی وارد آمد. او از 4 سال افسردگی و فقر و دست تنهائی با دو فرزندش صحبت کرد و اینکه روزی تصمیم گرفت تا هویت خود را بعنوان یک زن مستقل باز یابد. او گفت که روزی 16 ساعت کارگری میکرد و فشار خانواده را برای زندگی با آنان و ازدواج قراردادی نپذیرفت تا جائی که خانواده اش او را برای همیشه طرد کردند. با این وصف تسلیم نشد. به اشتغال در حرفه ای که در این جامعه مخصوص مردان است پرداخت و در سن 35 سالگی حتا مورد آزار و اذیت پسران 15، 16 ساله قرار میگرفت. او گفت که امروز آشنائی اش با کسانی که دارند برای باز یافتن حیثیت انسانی زنان مبارزه میکنند به او زندگی نوینی بخشیده است و قصد دارد تجارب خود را در راه رهائی سایر زنان ستمدیده بکار گیرد. این سخنرانی موجب شد که زنان دیگری از میان شرکت کنندگان بلند شده و تجارب خود را بازگو کنند.
برنامه دیگر، اجرای موسیقی زنده و رقص توسط گروهی از دختران جوان بود. در میان برنامه ها مجری شعارهایی را در ارتباط با مطالبات زنان و افشای قوانین ضد زن قرائت میکرد. همچنین شعرهایی خوانده می شد. برنامه دیگر ارائه سخنرانی توسط یک معلم بود که به افشای نظام آموزشی و تبعیضات میان معلمین مرد و زن پرداخت و در انتها همه را به حمایت و همبستگی با اعتصاب معلمین فرا خواند. هنگام آنتراکت زنان دو به دو یا گروهی به بحث و تبادل نظر بر سر جنبش زنان و گرایشات مختلف درون این جنبش مشغول بودند و تلفن و آدرس و ای میل رد و بدل می کردند. برنامه آخر بحث تریبون آزاد بود. قرار بود موضوع بحث آزاد این باشد که چرا برخی زنان خود تبدیل به عاملین ستم بر خود می شوند و چرا باید از ایده ها و تفکرات کهنه که متعلق به آنان نیست و راه رهائی آنان را سد میکند، گسست کنند. اما بحث عملا بیشتر بروی راهکارهای واقعی رهائی زنان متمرکز شد و اینکه این رهائی جز بدست خودشان بطریق دیگری ممکن نخواهد بود. تعداد شرکت کنندگان دراین بحث زیاد بودند بطوری که بدلیل ضیق وقت برگزارکنندگان ناچار به کوتاه کردن آن شدند. موضوع خنده داری که در انتهای این بحث پیش آمد این بود که زنی مسن از میان جمع بلند شد و به حضار گفت که با این حرفها همین امشب شوهراتون شما را طلاق خواهند داد. بنابراین تا دیر نشده بخانه بروید و در این هوای سرد یک چای داغ برای شوهرتون تهیه کنید! این حرف موجب خنده همگان شد و به این خانم مسن گفتند دیدگاه شما دقیقا موضوع بحث آزاد امشب بود.
در انتهای برنامه زمان و مکان برخی ميتینگ ها و برنامه های دیگر 8 مارس به اطلاع حضار رسید و مراسم در محیطی پر نشاط و با رقص و پایکوبی به پایان رسید.
برخی از شعارهایی که بروی در و دیوار کوبیده شده بود از این قرار بود:
- لغو اعدام و شکنجه و سنگسار
- برابری زنان و مردان در برخورداری از تمام حقوق اجتماعی و مدنی (صرف نظر از قومیت، مذهب، عقیده و طبقه)
- زنان در سراسر جهان علیه نظام مردسالار متحد و یکپارچه اند
- ما نیمی از جهانیم اما حقی نداریم
- قوانین ضد زن بی عذر و بهانه ملغی باید گردد
- حجاب اجباری بی چون و چرا ملغی باید گردد
- میزان آزادی هر جامعه با میزان آزادی زنان رقم خورده است
- تا زمانی که در دنیا یک زن تحت ستم باشد هیچکس آزاد نیست.
- عراق و افغانستان، بهشت ارتجاع، جهنم زنان است
- توقف دخالت آمریکا، علیه مردم ما، خواسته زنان است
- جنبش آزادی زنان حلقه ای از زنجیره ی جنبش های کارگری و دانشجوئی و سایر محرومان است
- جهان دیگری ممکن است.
- بسوی آینده ای که شاخص آن رهائی و برابری واقعی زنان است.
***
گزارشی از بزرگداشت 8 مارس در طبیعت
در این برنامه تاریخ روز جهانی زن و بیانیه هائی قرائت شد. در بیانیه ای دیگر مبنی بر مطالبات فوری زنان چنین آمده بود:
لغو سنگسار – لغو قانون قصاص – لغو حجاب اجباری – امکانات کاملا برابر با مردان در همه زمینه ها – مبارزه با هرگونه تفکر مردسالارانه – لغو کلیه قوانین نابرابر و مجازات های ویژه زنان. در این بیانیه آمده بود که این مطالبات را فقط به قدرت خودمان و مبارزه خودمان بدست می آوریم و دوستان ما در این مبارزه زنان ستمدیده و همه انسانهای معترض به حکومت های زن ستیز در جهان هستند.
بحث آزاد این برنامه به بررسی علل لغو متینگ خیابانی روز 7 مارس اختصاص یافت.
درگذشت تاسف بار پوران بازرگان زن مبارزی که همواره در کنار ستمدیدگان قرار داشت و در آرزوی جهانی عاری از ستم و استثمار بود به اطلاع رسانده شد و شمه ای از زندگی پوران عزیز قرائت شد.
این برنامه با خواندن شعر و سرود به پایان رسید.
میدان ولی عصر – تهران
بنا به ابتکار گروهی از زنان و دانشجویان به منظور بزرگداشت روز زن یک حرکت اعتراضی در میدان ولیعصر در روز 4 شنبه 16 اسفند (7 مارس) تدارک دیده شده بود. در حالیکه تعداد نسبتا زیادی زن و مرد برای شرکت در این حرکت به خیابان آمده بودند اما این برنامه بنا به گفته برگزار کنندگان به دلایلی منجمله حضور بسیار گسترده نیروهای انتظامی و مزدوران شخصی پوش که تمام میدان و کوچه و خیابانهای اطراف را قرق کرده بودند ملغی اعلام شد.