مانور قدرت: حجاب اجباری

مانور قدرت: حجاب اجباری

به طور كاملا محسوس چند هفته‌اي است حكومت تمركز ويژه‌اي درباره مساله حجاب از خود نشان مي‌دهد. اگر نگاهي به رسانه‌هاي رسمي و اظهارنظرهاي مقامات و افراد ذي‌نفوذ بياندازيد اين حساسيت جديد بر روي حجاب را به وضوح احساس خواهيد كرد. داستان چيست؟ چرا در اين اوضاع متلاطم سياسي حكومت دوباره فيلش ياد هندوستان كرده‌؟ پاسخ من «مانور قدرت» است.

تجربه اين سي‌سال نشان مي‌دهد قابليت سركوب‌گري حكومت در هيچ مساله‌اي به اندازه اجبار در حجاب قوي نيست. حجاب اجباري (لازم كه نيست تفاوت حجاب اجباري و حجاب اختياري را توضيح بدهم ؟) فصل مشترك چهار نظام قدرت مسلط بر جامع ايراني است: مردسالاري ايراني، محافظه‌كاري سياسي، بنيادگرايي اسلامي و استبداد ايدئولوژيك. اين چهار نظام درهر چيز با هم تعارض داشته باشند در احبار حجاب به زنان ايراني با هم توافق دارند. اوج اين توافق را در دهه 60 مي‌توان ديد. (روايت من از فرايند اجباري شدن حجاب در چهار گام: گامهاي اول، دوم، سوم و چهارم)

 اين روزها كه بحران قدرت در كشور پيش آمده و صاحبان رسمي قدرت احساس مي‌كنند لازم است قدرت‌نمايي كرده و به مردم يادآوري كنند كه شلاق دست كيست، حجاب اجباري بهترين عرصه براي مانور قدرت است چون به راحتي مي‌شود بازيگران هر چهار نظام فوق را براي اجراي آن بسيج كرد. حسن ديگر اين مانور قدرت آن است كه خيلي خوب ديده مي‌شود و پيام خيلي سريع به مخاطب مي‌رسد چون اولا مساله عموميت دارد (زنان نيمي از جمعيت كشورهستند) ثانيا سيگنال‌هاي آن ساده و عامه‌فهم است ثالثا بيشترين سطح خودسانسوري در رسانه‌هاي غيررسمي درباره آن وجود دارد.

حسن ديگر اين مانور قدرت آن است كه با مخالفت جدي هم روبرو نمي‌شود. در سطح سياسي، اغلب منتقدان حكومت يا اساسا موافق حجاب اجباري هستند يا با ملاحظات سياسي ترجيح مي‌دهند با آن مخالفت نكنند. فراموش نبايد كرد كه بسياري از اصلاح‌طلبان حساب ويژه‌اي بر روي منتقدان محافظه‌كار و سنتي احمدي‌نژاد باز كرده‌اند و نمي‌خواهند بر سر مساله حجاب اجباري در جبهه مشترك عليه احمدي‌نژاد اختلاف بيفتد. در سطح فردي هم، حجاب اجباري و تبعات آن (غيرت، پرده‌پوشي، عفيف‌سازي، تفكيك جنسيتي و ...) مهم‌ترين شالوده نظام مردسالار در روابط فردي ايراني‌ها است. طبيعي‌است كه روابط فردي درون و بيرون خانواده هم بيش از آنكه در برابر اين قدرت‌نمايي نظام‌هاي مسلط مقاومت كند با آن همدلي يا دست‌كم همراهي خواهد كرد. در شرايطي كه حكومت بيش از هر زمان ديگري تشنه ترساندن و قدرت‌نمايي است چرا بايد از چنين فرصت مناسبي چشم‌پوشي كند؟

 

منبع: تا رفع حجاب اجباری