آذری که نمیرد هرگز
مهرداد مهرپور محمدی
mehrdadmehrpour@yahoo.com
«آذر درخشان» از فعالین برجسته جنبش زنان، عضو حزب کمونیست ایران(مارکسیست-لنینیست-مائوئیست)1 و از موسسان و مسئولین سازمان زنان هشت مارس؛ پس از سال ها مبارزه با بیماری سرطان ، بامداد روز شنبه بیست و ششم ماه مه 2012 درگذشت.
من زنده یاد «آذر» را از نزدیک ندیده بودم و او را به واسطه برخی فعالیت ها و کارهایش می شناختم. چندی پیش توفیقی دست داد تا- از روی آشنایی- کتاب «زنان سال صفر»3 نوشته او را پیش از انتشار ببینم و بخوانم. این کتاب دربردارنده چندین مقاله خوب و روشنگرانه- در محورهای مختلف- از آذر است. از جمله نوشته های کتاب، اثر ارزنده«ویژگی های ستم بر زن در ایران» است که نگاهی به وجوه مختلف ستم بر زنان در ایران و از جمله، جامعه روستایی آن دارد. «آذر» برای بیان موضوع، متد ویژه ای به کار می برد، از زوایای مختلف به بررسی می پردازد، تحلیلی فراگیر و جاندار ارایه می دهد و کاری پرارزش و ماندگار می آفریند. با توجه به تحصیلات و اشتغالم در حوزه کشاورزی، در زمینه های مختلف این بخش بسیار خوانده و شنیده ام و به جرات می توانم بگویم که شرح مسایل و مشکلات، علل امر و نمایاندن مناسبات و روابط حاکم بر جامعه؛ در مقاله مورد اشاره به خوبی صورت پذیرفته و نویسنده حق مطلب را ادا نموده است. توجه داشته باشیم که بسیاری از نوشته ها و پژوهش ها در این حوزه، به سفارش حکومت ها و یا برای کسب موقعیتی نوشته و انجام شده و می شود و نتایج دلخواه و مورد نظر حکومت در آن ها لحاظ گردیده است که فاقد هر گونه ارزش علمی می باشند.
گرچه «آذر» با فروتنی در مقدمه کتاب «زنان سال صفر» نوشت: «می دانم که بسیاری از این مقالات مُهر زمان را بر خود دارد....»، اما به انصاف باید گفت چنین نیست و افزون بر مقاله یادشده، در سایر مقالات کتاب هم، رویدادها و مسایلی- صادقانه و موشکافانه- مورد بررسی قرار گرفته اند که روشنگری در مورد آن ها، نه تنها در زمان نگارش مقالات بلکه در آینده نیز اقدامی لازم می باشد. زیرا مسایل مطرح شده می توانند در پوشش هایی نو، دگربار و دگربارها تکرار شوند و آسیب هایی را متوجه حرکت های آزادی خواهانه و حق طلبانه مردم نمایند.
به هر روی، با مطالعه مقاله «ویژگی های ستم بر زن در ایران»، به دوستان گرانقدرم پیغامی فرستادم و ضمن آرزوی تندرستی برای «آذر»، گفتم که من نیز یادداشت هایی در باره وضعیت و مسایل زنان روستایی و کشاورز ایران گرد آورده ام که اگر «آذر» بپذیرد و شرایط اجازه دهد، به اتفاق و به تفصیل بر این موضوع کار کنیم. افسوس که دیگر «آذر» در چنان شرایطی نبود تا پژوهش جدیدی را بیآغازد و روزگار فرصت بهره مندی از دانش وی را از من دریغ نمود.
دریغ، دریغی ژرف برای از دست دادن زودهنگام انسانی فرهیخته و آگاه و مبارزی نستوه و آشتی ناپذیر در راه کسب آزادی و برابری. جسم «آذر» دیگر در میان ما نیست اما، به یقین، اندیشه ها و باورهای زلال او میراثی ماندگار است که به سهم خود می تواند در تاریکی و گذرگاه های پیش روی رهروان جنبش های مردمی، همچو «آذری درخشان» راه بنماید.
در غــــــــــم ما روزها بی گاه شـــد
روزها بـا سـوزهــا هـــــــمراه شـــد
روزها گر رفت گو رو باک نــیـست
توبمان ای آن که چون تو پاک نیست4
یادش گرامی
30 مه 2012- 10 خرداد 1391
*************
1- http://sarbedaran.org
2- http://8mars.com
3- http://8mars.com/moghadameh-ketab-azar.htm
4- شعر از مولوی